Μέσω των κυτταρολογικών εξετάσεων ανιχνεύονται και εξετάζονται επιχρίσματα και υγρά, στα οποία εμπεριέχονται κύτταρα του οργανισμού, όπως για παράδειγμα ούρα, πτύελα, τραχηλικά επιχρίσματα κ.α., και στη συνέχεια πραγματοποιούνται βιοψίες σε τμήμα δείγματος.

Πιο συγκεκριμένα, η κυτταρολόγος μας εξετάζει στο μικροσκόπιο κύτταρα από τα δείγματα, με σκοπό να διαγνώσει αν πρόκειται για κάποια μορφή καρκίνου, για μία αρχόμενη δυσπλασία (ή αλλιώς προκαρκινική βλάβη) ή για μία καλοήθη πάθηση.